athina

α. Η βιομηχανική ανάπτυξη του 18ου αιώνα, που έλαβε χώρα στην Αγγλία, οδήγησε σε μια επανάσταση βιομηχανικού τύπου που περιελάμβανε:

1. Την εκτεταμένη εισαγωγή των μηχανών στη βιοτεχνική παραγωγή και τη δημιουργία των μεγάλων μηχανοκίνητων εργοστασίων.

2. Τη μισθωτή εργασία, γεγονός που σημαίνει ότι ο εργάτης έχει σχέση εξαρτημένης εργασίας από τον εργοδότη.

3. Την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων διάφορων αγαθών και με μειωμένο κόστος.

4. Τη δημιουργία μιας μεγάλης αγοράς που δεν εξαρτιόταν από την υπάρχουσα ζήτηση αλλά από την ικανότητα παραγωγής αγαθών. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί η αυτοκινητοβιομηχανία: δεν ήταν η ζήτηση αυτοκινήτων που υπήρχε στη δεκαετία του 1890 που δημιούργησε τη βιομηχανία των σημερινών διαστάσεων, αλλά η ικανότητα παραγωγής φθηνών αυτοκινήτων που δημιούργησε τη σύγχρονη μαζική ζήτηση για τα προϊόντα αυτά (εξαιτίας της εισαγωγής της μηχανής και της οργάνωσης της εργασίας).

β. Το κύριο χαρακτηριστικό της βιομηχανικής καπιταλιστικής κοινωνίας ήταν ότι μεταμορφωνόταν συνεχώς χάρη στην πρόοδο του βιομηχανικού τομέα. Η μεταμόρφωση αυτή ωθούσε (και συνεχίζει να ωθεί ως ένα βαθμό και σήμερα) τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν την αβέβαιη ζωή της υπαίθρου και να συρρέουν κατά χιλιάδες στα αστικά κέντρα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αστικοποίηση. Από αυτό το γεγονός το άστυ χαρακτηρίστηκε ως το  εντυπωσιακότερο  σύμβολο  του βιομηχανικού κόσμου. Φυσικά αυτά τα αστικά κέντρα δεν είχαν τη συνοχή των πόλεων του 20ού αιώνα, εντούτοις «…οι καμινάδες των εργοστασίων, συχνά παρατεταγμένες κατά μήκος της κοιλάδας ενός ποταμού, οι σιδηροδρομικές διασταυρώσεις, η μονοτονία του τούβλου με το ξεθωριασμένο χρώμα και το πέπλο της αιθάλης που κρεμόταν από πάνω τους, όλα αυτά τους έδιναν κάποια συνοχή…»

(Ε. Hobsbawm, 1996:317).

Η βιομηχανική κοινωνία οργανώθηκε και λειτούργησε γύρω από τη συσσώρευση του κεφαλαίου, των επενδύσεων και της παραγωγής.

Η βιομηχανική κοινωνία εστίαζε στο εργοστάσιο ως κύρια πηγή προϊόντων.

Η βιομηχανική κοινωνία χαρακτηρίζεται από τη σύγκρουση εργοδοτών και εργαζομένων. Η σύγκρουση αυτή, που οδήγησε στην ανάπτυξη του συνδικαλιστικού κινήματος (με τη διατύπωση αιτημάτων που αφορούν το ύψος των ημερομισθίων, την ασφάλεια των εργαζομένων, αλλά και τις συνθήκες εργασίας), συνεχίζεται.

Στη διατύπωση βασικών νόμων της οικονομικής, της φυσικής και άλλων επιστημών γίνεται μία βασική παραδοχή γνωστή ως “ceteris paribus”. Τι δηλώνεται με αυτή; Πότε και από ποιους χρησιμοποιείται; Είναι μία λατινική φράση που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως «με τα άλλα πράγματα ίδια», ωστόσο συνήθως χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι «οι υπόλοιπες μεταβλητές είναι σταθερές».

Στην υπόθεση αυτή στηρίζονται όσοι επιστήμονες (οικονομολόγοι, ψυχολόγοι, φυσικοί κ.α.) επιδιώκουν να αναλύσουν τη σχέση μεταξύ δύο μεταβλητών χωρίς τη δυνατότητα να επιδράσει σε αυτή ένας τρίτος παράγοντας. Αυτό επιχειρείται προκειμένου η ανάλυση να εστιάσει στη μελέτη της αλληλεπίδρασης αυτών των μεταβλητών και να εμβαθύνει σε λεπτομέρειες, κάτι που ίσως να μην ήταν εφικτό να πραγματοποιηθεί αν υπεισέρχονταν στην ανάλυση και άλλοι παράγοντες.

Ειδικότερα στην οικονομική επιστήμη, εξετάζεται η επίδραση μιας οικονομικής μεταβλητής Α σε μία άλλη Β, κρατώντας σταθερές όλες τις άλλες μεταβλητές που μπορούν να επηρεάσουν τη Β. Για παράδειγμα η υπόθεση “ceteris paribus” χρησιμοποιείται στη διατύπωση βασικών νόμων της αγοράς, της ζήτησης και της προσφοράς. Σύμφωνα με τον πρώτο, όταν μειώνεται η τιμή ενός αγαθού τότε αυξάνεται η ζητούμενη ποσότητά του, με τους άλλους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη ζήτηση (εισόδημα και προτιμήσεις των καταναλωτών, η τιμή ενός υποκατάστατου ή συμπληρωματικού αγαθού κ.α.) να παραμένουν σταθεροί. Μία πιθανή μεταβολή ενός εκ των παραγόντων θα έθετε σε αμφισβήτηση την ισχύ του νόμου. Αν π.χ. η αύξηση της τιμής του κοτόπουλου συνοδεύεται από μία ταυτόχρονη αύξηση της τιμής ενός βασικού υποκατάστατου όπως του ψαριού ή του κρέατος, ενδέχεται να μην επηρεάσει τη συμπεριφορά ενός καταναλωτή. Δείτε ένα σχετικό βίντεο στη σελίδα http://www.investopedia.com/video/play/ceteris-paribus/#axzz2CxOVaSLY . Αντίστοιχα, αν και σύμφωνα με το νόμο της προσφοράς, μία αύξηση της τιμής ενός αγαθού θα οδηγούσε (ceterisparibus) σε μία αύξηση της προσφερόμενης ποσότητάς του, αυτό ενδέχεται να μη συμβεί τελικά αν υπάρξει ταυτόχρονη αύξηση στο κόστος παραγωγής του.

Ο Άγγλος οικονομολόγος Alfred Marshall , στο έργο του “Principles of Economics”, αναφέρει σχετικά πως οι δυσκολίες που συναντώνται σε μία οικονομική έρευνα μπορούν να αντιμετωπιστούν με το διαχωρισμό του προβλήματος σε επιμέρους ζητήματα και την εξέταση του καθενός ξεχωριστά. Τελικά, θα επιχειρηθεί ο συνδυασμός όλων των επιμέρους λύσεων σε μία περισσότερο ή λιγότερο ολοκληρωμένη λύση του συνολικού προβλήματος. Κατά τον προαναφερόμενο διαχωρισμό απομονώνονται πιθανοί παράγοντες που η διακύμανσή τους μπορεί να θεωρηθεί «ενοχλητική» , όσο ισχύει η υπόθεση “ceterisparibus”. Αν και η μελέτη κάθε επιμέρους ζητήματος γίνεται με την υπόθεση ότι οι υπόλοιποι παράγοντες παραμένουν σταθεροί, η ύπαρξη αυτών δεν αμφισβητείται αλλά απλά για ένα χρονικό διάστημα αγνοείται. Όσο περισσότερο η εξεταζόμενη σχέση δύο μεταβλητών απομονώνεται από την επίδραση άλλων παραγόντων, τόσο με περισσότερη ακρίβεια αυτή ερευνάται, αλλά ταυτόχρονα και τόσο λιγότερο θα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Κάθε όμως ακριβής χειρισμός ενός επιμέρους προβλήματος βοηθά στην αντιμετώπιση ευρύτερων προβλημάτων με τα οποία αυτό συνδέεται., κάτι που ίσως να μην ήταν εφικτό υπό διαφορετικές συνθήκες.

Όπως αναφέρθηκε, η υπόθεση αυτή χρησιμοποιείται και σε άλλες επιστήμες όπως σε εκείνη που μελετά την ανθρώπινη ψυχολογία και συμπεριφορά. Αν π.χ. ένα άτομο επιθυμεί να κατεβάσει ένα κάδρο που βρήκε ψηλά στον τοίχο του σπιτιού του, θα θεωρηθεί λογικό ότι θα πάρει μία σκάλα για να ανέβει και να το πάρει (ceterisparibus). Αυτό, όμως, τελικά ίσως να μη συμβεί γιατί το άτομο μπορεί να έχει υψοφοβία ή να βιάζεται να πάει στην εργασία του και να μην προλαβαίνει. Ένα παιδί θεωρεί ότι έχει έναν καλό και υπάκουο σκύλο γιατί όποτε τον πηγαίνει βόλτα στο πάρκο συμπεριφέρεται ήσυχα. Αυτό όμως ισχύει ceteris paribus, γιατί μέχρι τώρα δεν έχει π.χ. συναντήσει καμία γάτα ή άλλο σκυλί στη διαδρομή.

Συμπερασματικά η υπόθεση “ceteris paribus” μπορεί να αποτρέπει την επίδραση τρίτων παραγόντων, ωστόσο η ανάλυση που επιχειρείται με αυτήν μπορεί να θεωρηθεί ως μία καλή αρχή για την επίλυση ευρύτερων προβλημάτων.

Το 1951 ο Σόλομον Ας πραγματοποίησε μια σειρά από πρωτότυπα πειράματα που σκοπό είχαν να μελετήσουν τις συνθήκες που οδηγούν ένα άτομο να υιοθετήσει τις απόψεις του συνόλου. 
Ο Ας έβαλε άνδρες φοιτητές που νόμιζαν ότι συμμετείχαν σε μια διαδικασία οπτικής ευκρίνειας να καθίσουν γύρω από ένα τραπέζι κατά ομάδες των επτά. Στη συνέχεια τους ζήτησε να υπολογίσουν ποια από τις τρεις άνισες γραμμές που εμφανιζόταν σε μία κάρτα ήταν ίση με τη σταθερή γραμμή που εμφανιζόταν σε μια άλλη και να ανακοινώσουν την απάντηση τους φωναχτά….Στην πραγματικότητα μόνο ένας από τους επτά ήταν ανυποψίαστος. Οι υπόλοιποι συμμετέχοντες ήταν συνεννοημένοι και είχαν λάβει την οδηγία από τον Ας να δίνουν λανθασμένες απαντήσεις. Ο ανυποψίαστος απαντούσε πάντα προτελευταίος. 
Από τις τρεις γραμμές, η σωστή απάντηση ήταν ολοφάνερη, ωστόσο μερικοί από τους ανυποψίαστους επέλεγαν τη λάθος απάντηση, που εσκεμμένα είχαν διαλέξει οι προηγούμενοι. Ενώ λοιπόν το υποκείμενο γνώριζε ότι είχε δίκιο αρνούνταν την αλήθεια που έβλεπε και συμφωνούσε με τις ομόφωνες αλλά λανθασμένες απαντήσεις της ομάδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των απαντήσεων των υποκειμένων επηρεάστηκε από τις λανθασμένες απαντήσεις της πλειοψηφίας ενώ ακόμα και αυτοί που έμειναν ανεπηρέαστοι από τις πιέσεις της ομάδας βίωναν μέσα τους μια σύγκρουση. Εξίσου σημαντικό είναι επίσης ότι όταν ο Άς μετά το πείραμα ρώτησε τους συμμετέχοντες γιατί συμφώνησαν με την ομάδα, αρνήθηκαν ότι το έκαναν επειδή επηρεάστηκαν από τους συνεργάτες, αλλά υποστήριξαν ότι πράγματι είδαν τις γραμμές όπως οι υπόλοιποι. Το «πείραμα της συμμόρφωσης του Ας» όπως ονομάστηκε έδειξε την απίστευτη επιρροή που ασκεί η ομαδική πίεση στο άτομο αλλά και την παντοτινή επιθυμία του ανθρώπου να ανήκει στο σύνολο. 
Δείτε το πείραμα και σε βίντεο…. 

«Η βία είναι πράξη, η οποία έχει ψυχικές ή υλικές επιπτώσεις στο άτομο που τη δέχεται. Βία σημαίνει κάποιος να σκοτώσει, να βλάψει, να καταστρέψει, να ληστέψει, να αποκλείσει». (Πολιτική Παιδεία Α΄ Λυκείου)

Ως άμεση ή διαπροσωπική βία νοείται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία κάποιος με τη χρήση ή την απειλή χρήσης φυσικής ή ψυχολογικής βίας εξαναγκάζεται σε πράξεις ή στην ανοχή πράξεων στις οποίες δε θα προέβαινε με τη θέλησή του.Η έμμεση ή δομική βία αφορά εκείνες τις περιπτώσεις όπου το άτομο εμποδίζεται από τις ίδιες τις δομικές συνθήκες μιας κοινωνίας να βελτιώσει την κατάστασή του (π.χ. κάποιος θέλει να σπουδάσει, αλλά δεν έχει τα οικονομικά μέσα). Πολλοί κοινωνιολόγοι θεωρούν ότι η δομική βία είναι στην πραγματικότητα η κοινωνική αδικία.

• Φυσική ονομάζεται η βία όταν ασκείται σωματικά με τον ξυλοδαρμό, τη φυλάκιση και τα βασανιστήρια.

• Συμβολική ονομάζεται η βία που δε γίνεται αντιληπτή από εκείνον στον οποίο ασκείται, καθώς σχετίζεται με την επιβολή τρόπων σκέψης και αντίληψης σε αυτόν. Όπως αναφέρει ο Πιερ Μπουρντιέ, πρόκειται για βία που «ασκείται σε καθημερινή βάση, εκ του προχείρου, μέσα στις οικογένειες, στα εργοστάσια, στα εργαστήρια, στα αστυνομικά τμήματα, στις φυλακές, ακόμη και στα νοσοκομεία ή στα σχολεία» (Pierre Bourdieu, Νόστιμον ἧμαρ, επιμ. Ν. Παναγιωτόπουλος, μφτρ. Κ. Διαμαντάκου, εκδ. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996). Συμβολική, για παράδειγμα, είναι η βία που ασκεί ο διευθυντής ενός σχολείου ο οποίος, χρησιμοποιώντας τη θέση του, πιέζει τους μαθητές και τις μαθήτριες να κάνουν κάτι που δε θέλουν (π.χ. να έρθουν στο σχολείο για αναπλήρωση μαθημάτων κατά την περίοδο των διακοπών του Πάσχα). Συμβολική είναι η βία που χρησιμοποιεί ένας υπάλληλος, μιλώντας γρήγορα ελληνικά, σε κάποιον που δε γνωρίζει καλά την ελληνική γλώσσα ή δεν ξέρει τους νόμους και τι δικαιούται.

• Φυσική
• Συμβολική

Φυσική και Συμβολική βια

• ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ
• ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ
• ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
• ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Welcome to WordPress. This is your first post. Edit or delete it, then start writing!